Althaea officinalis
  • Türkçe Adı: Hatmi 
  • İngilizce Adı: Marshmallow
  • En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri: Aslen Asya’ya özgü olan bu bitki daha sonraları batıya Avrupa’ya ve doğuya Çin’e doğru yayılmıştır. Ilıman iklimlerde hatmi, bahçe bitkisi olarak yetiştirilmektedir.
Kullanılabilir kısımlar: Çiçek, yaprak ve kök

İçeriğindeki Bileşenler: Müsilaj, pektinler ve nişasta başta olmak üzere birçok bileşen içerir.

Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: En sık mide mukozasının iltihaplanması ve yangısının dindirilmesini sağlamak, öksürük, bronşit ve boğaz enfeksiyonlarının iyileşmesini sağlamak için kullanılır. 
Hatmi çiçeği yaprağı ve kökü müsilaj polisakkaritleri içerir. Bu madde ise sindirim kanalının içini koruyucu bir tabaka şeklinde kaplayarak, buradaki mukoz mebranı tahriş edici maddelere karşı korur. Müsilaj öksürüğü baskılar, bazı maddelere karşı antienflamatuar özellik gösterir ve hipoglisemik özellikleri de vardır (kan şekerini düşürücü). Bunların yanı sıra müsilajın antimikrobiyal, diüretik (idrar söktürücü), salgı azaltıcı ve yara iyileştirici özellikleri de vardır.
Hatmi yaprağı ve kökü:
  • Solunum yolları enfeksiyonu esnasında tahriş olan, solunum yolu mukozasının (solunum yolunun iç çeperi) iyileşmesine yardımcı olmak için,
  • Kuru öksürük gibi solunum yolları enfeksiyonlarının rahatlatılması amaçlı,
  • Mide mukozasındaki enflamasyon (iltihap ve yangı gibi durumlar), diyare, peptik ülser (mide ülseri), konstipasyon (kabızlık) gibi sindirim yolları hastalıklarının tedavisinde,
  • İdrar yolları enfeksiyonu ve böbrek taşı gibi boşaltım sistemi problemlerinde oral olarak kullanılır.
  • Hatmi çiçeği yaprakları ve kökü yaralara, abselere, derideki ülserlere, cilt tahrişlerine ve yanıklara topikal olarak (etkilenen bölgenin direk olarak üzerine) uygulanabilir. Hatmi, kökü kremlere katılarak çatlamış ve soğuk nedeniyle şişerek kızarmış cildi yatıştırmak için kullanılır.
  • Hatmi yaprağı gıdalarda ve içeceklerde aromayı arttırıcı olarak kullanılabilir.
Kullanım Şekli ve Dozaj: Ağız, boğaz ve solunum yolunun tahrişi gibi durumlarda ayrıca kuru öksürük gibi şikayetlerde 2-5 gram kuru yaprak veya 5 gram kuru kök oral olarak alınabilir ya da günde üç kez kök veya yapraktan hazırlanmış hatmi çayı içilmesi önerilir. 

Hatmi yaprağından çay hazırlamak için 2-5 gram kuru yaprağı 150 ml kaynar suya atınız ve 5-10 dakika bekletiniz, daha sonra süzerek içiniz. Hatmi kökünden çay hazırlamak için 2-5 gram kökü 150 ml soğuk suya atınız, 1 veya 1,5 saat bekletiniz daha sonra karıştırıp süzerek ve hafifçe ısıtarak içiniz.

Eğer bitkinin taze yaprak veya kök kısmının suyunu sıkarak içecekseniz günde 3 kez 2-5 ml tüketmeniz önerilir. Bitki yaprağının kurutulup öğütülerek toz haline getirilmiş halini %5 oranında kreme karıştırıp kullanırsanız bu karışımın etkilenen bölgeye günde 3 kez uygulanması önerilir.

Güvenlik ve Yan Etkileri: Yiyeceklerde kullanımı güvenli kabul edilen hatminin, Amerika Birleşik Devletlerinde gıdalarda kullanımı GRAS statüsündedir (güvenli statüsü). Bunun yanı sıra uygun miktarlarda medikal amaçlı kullanımı da güvenlidir. Topikal kullanımı da güvenli olan bitkinin, emziren veya hamile kadınlarda kullanımının güvenilirliği hakkında herhangibir bilgi yoktur.

Diğer Bitkilerle /Gıdalarla / Gıda Takviyeleriyle Etkileşim:  Herhangi bir olumsuz etkileşim durumu rapor edilmemiştir.

İlaçlarla Etkileşim: 
  • Antidiyabet İlaçlar: Hatminin kan şekerini düşürdüğü iddialarına karşın, bu bitkinin hipoglisemik etkili ilaçlarla etkileşebileceği düşünülmektedir.
  • Lityum: Hatminin idrar söktürücü özellikleri olduğu, bu nedenle kandaki Lityum miktarını arttırabileceği düşünülmektedir.
  • Oral Yolla Alınan İlaçlar: Hatminin içerisindeki müsilaj, oral yolla alınan ilaçların emilimini azaltabilir.
Hastalıklar veya Durumlarla Etkileşimi: 
  • Diyabet: Teorik olarak hatmi, kan şekeri seviyesini etkileyebileceğinden diyabet hastalarının kan şekerlerini düzenli kontrol etmeleri tavsiye edilir.
  • Cerrahi Operasyon: Teorik olarak hatmi, kan şekeri seviyesini etkileyebileceğinden cerrahi operasyondan en az 2 hafta önce kullanımının kesilmesi önerilir.
German Commission E: Alman Komisyon E monografları (German Commission E monografları), 1983 ve 1993 yılları arasında 300 ‘den fazla bitki ve bitkisel karışımın medikal kullanımını, etkilerini ve yan etkilerini birçok klinik araştırmalar yaparak, objektif ve çok sıkı bilimsel kriterlere göre değerlendirek yazılmış olan bitkilerle ilgili bir bilgi kaynağıdır. Alman komisyon E monografları, Alman hükümeti tarafından finanse edilen komisyon E’nin titiz çalışmalar sonucu yayımladığı, tüm dünyadaki herbalistler, eczacılar ve tıp doktorları tarafından ciddiye alınan bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.
Hatminin German Commission E tarafından onaylanan kullanım durumları:
  • Öksürük 
  • Bronşit
Ayurveda’da Kullanılan İsmi: Gulkairo

Tadı: Tatlı

Kullanılan Kısımları: Kök

Enerjetiği: Serinletici

Sindirim Sonrası Etkisi: Tatlı

Doshalar Üzerindeki Etkileri: Vata, Pita ve Kapha’yı dengeler. Fazla miktarda kullanıldığında Kapha’yı ve "ama”yı (sindirilemeyen toksik maddeler) arttırır.

Genel Nitelikleri: Besleyici, yenileyici, ekspektoran (balgam söktürücü), yatıştırıcı, nemlendirici, diüretik (idrar söktürücü), yara iyileştirici ve laksatif (kabızlığı giderici)

Özellikle Etkilediği Sistemler: Solunum, sindirim, sinir, dolaşım

Kullanım Alanları: Öksürük, boğmaca, laranjit (boğaz ve gırtlak iltihabı), bronşit, böbrek ve idrar kesesi enflamasyonları, çeşitli enfeksiyonlar, cilt tahrişleri, mastit (meme iltihabı), yetersiz beslenme, yanıklar ve romatizmal rahatsızlıklar için kullanılır.

Hatmi, yüksek miktarlarda ve yüksek kalitede müsilaj içermektedir ve bu nedenle en etkili besleyici tonik özellikli ve nemlendirici bitkilerin arasında yeralır. Pitta yapısına sahip kişilerin akciğer ve böbrekleri için yenileyici, Vata yapısına sahip kişiler için ise güçlendiricidir. Hatmi, enflamasyonları (yangı ve iltihap) azaltıcı, cildi ve mukoz membranları yatıştırıcı, vücuttaki su elementini temizleyici ve yenileyici özelliklere sahiptir. 

Kronik yaraların ve nekroza uğramış derinin (çürüyerek doku ölümü görülen deri) iyileşmesine yardım eder. Çeşitli enflamasyonlar ve enfeksiyonların tedavisine yardımcı amaçlı topikal olarak da (sadece etkilenen bölgeye) uygulanabilir. 

Bu bitkinin yenileyici özelliğinden yararlanılmak isteniyorsa, hatmi kökü sütün içerisinde bir parça zencefil ile beraber kaynatıldıktan sonra içilebilir. Akciğeri güçlendirici etkilerinden yararlanılmak isteniyorsa meyankökü ve andızotu kökü ile kombine edilerek kullanılması faydalı olacaktır. Ya da öksürüğü hafifletici etkisinden yararlanılmak isteniyor ise kekik ile beraber kullanılması tavsiye edilir. İdrar söktürücü bitkilerle beraber kullanımı ise idrar yollarını rahatlatır.

Çince İsmi: Yao Shu Kui

Genel Nitelikleri: Besleyici, idrar söktürücü, yatıştırıcı, nemlendirici, yara iyileştirici, laksatif (kabızlığı giderici)

Etkilenen Organ Meridyenleri: Akciğer, mide, böbrekler

Kullanım Alanları: Hatmi, iyi bir yin toniğidir. Tüberküloz, diyabet, öksürük, akciğer kuruluğu ve enflamasyonu, kangren, septisemi (titremeler ve ateşin eşlik ettiği, kandaki bakterilerin anormal şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan bir çeşit hastalık), ülserler, böbrek taşları nedeniyle oluşan ağrılar, zor veya ağrılı idrara çıkma, kanda veya dışkıda idrar bulunması, kusma veya kan tükürme gibi rahatsızlıkların tedavisine yardımcı amaçlı kullanılabilen bir bitkidir.