Commiphora myrrh
- Türkçe Adı: Mür, mürrüsafi
- İngilizce Adı: Myrrh
- En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri: Mür ağacı, doğu Akdeniz ülkeleri, Somali, Etiyopya, Yemen ve güney Arabistan’da yetişmektedir.
Kullanılabilir kısımlar: Mür ağacının gövdesinin kabuğundan elde edilen reçine, medikal amaçlarla kullanılmaktadır.
İçeriğindeki Bileşenler: Uçucu yağ (seskiterpenler, delta elemene, beta ödesmol, alfa kopen, furoseskiterpenler, kurzeren, kurzenenon, triterpenler, alfa amirenon, müsilaj vs.. birçok bileşen içermektedir.
Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: Mür reçinesinin içerdiği uçucu yağ ve reçinenin, antimikrobiyal (mikrop öldürücü), antienflamatuar (iltihap ve yangı karşıtı), anti-tümör (tümor oluşumunu ve gelişimini önleyici) ve kanamayı durdurucu etkileri olduğu düşünülmektedir. Bunların yanı sıra karminatif (sindirim sistemindeki gaz birikimini giderici ve sindirim sistemini güçlendirici) ve yara iyileştirici özellikleri olduğu da sanılmaktadır.
Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda, antipiretik (ateş düşürücü) ve hipoglisemik (kan şekerini düşürücü) etkilerinin yanında mide ülseri oluşumunu da önlediği görülmüştür. Mür reçinesi düz kasların kasılmasını uyararak, muhtemelen peristaltik hareketleri (bağırsak hareketlerini) de uyarmaktadır. Mür reçinesi ayrıca uterustaki kan akımını da uyararak hızlandırmaktadır.
Mür reçinesi halk arasında
- Hazımsızlık gibi sindirim sistemi sıkıntılarına karşı,
- Ülserlerin iyileşmesini hızlandırmak için,
- Soğuk algınlığı, astım, akciğer bronşlarının tıkanıklığı gibi üst solunum yoluyla ilgili bazı hastalıkların tedavisinde,
- Artrit kaynaklı ağrıların azaltılmasında,
- Bazı kanser türlerinin tedavisine yardımcı olarak veya önlenmesinde,
- Cüzzam ve frengi gibi bulaşıcı bazı hastalıkların tedavisine yardımcı olarak,
- Antispazmodik özelliği sayesinde spazmların giderilmesinde,
- Menstural akımın (regl) uyarılarak arttırılmasını sağlamak için oral olarak (ağızdan alınarak) kullanılır.
Mürrüsafi, halk arasında,
- Ağız ve boğazdaki mukozanın orta seviyeli iltihaplanmasında,
- Ağızdaki aftların iyileşmesini sağlamaya yardımcı olmak için,
- Diş çürümelerinde ve diş kayıplarında,
- Dudaktaki çatlakları onarmak için,
- Çeşitli yaraların ve cilt tahrişlerinin iyileşmesini hızlandırmaya yardımcı olarak,
- Yatağa bağlı hastalardaki uzun süreli yatmaktan kaynaklanan yaraların tedavisinde,
- Kötü ağız kokusunu gidermek için,
- Hemoroid tedavisine yardımcı olmak amacıyla topikal olarak (sadece etkilenen bölgenin üzerine uygulanarak) kullanılmaktadır.
Mür reçinesi ayrıca gıdalarda ve içeceklerde aroma vermek amaçlı olarak, kozmetiklerde de hoş koku vermek ve sabitlemek amacıyla kullanılmaktadır. Bunların haricinde tütsü olarak da kullanımı yaygındır.
Kullanım Şekli ve Dozaj: Mür reçinesinin medikal amaçlı kullanımı hakkında tipik bir dozaj belirtilmemişse de bazı kaynaklarda günlük 3-4 gram kadar kullanılabileceği belirtilmektedir.
Mür reçinesini %90 etil alkol ile 1/5 oranında karıştırarak mür tentürü hazırlayabilirsiniz. Bu tentürü günde 2-3 kez istenilen bölgeye topikal olarak uygulayabilirsiniz. Topikal kullanım için %100 saf mür yağı da satılmaktadır.
Eğer mür tentüründen ağız gargarası hazırlamak istiyorsanız, 1 bardak suyun içine 30-60 damla damlatarak karıştırmanız önerilir. Ya da kullandığınız diş tozunuza %10 oranında mür reçinesi tozu ekleyebilirsiniz.
Güvenlik ve Yan Etkileri: Mür reçinesinin gıdalarda bulunan miktarda tüketimi güvenli kabul edilmektedir ve ABD’de gıdalarda kullanımı GRAS statüsündedir (güvenli). Mür reçinesinin medikal amaçlar için uygun miktarlarda ve uygun şekilde oral (ağızdan alınarak) veya topikal (sadece etkilenen bölge üzerine uygulanarak) kullanımı da güvenlidir, ancak oral olarak yüksek dozlarda kullanımı güvenli değildir. Mür reçinesinin gebelik ve emzirme döneminde kullanımı da sakıncalı olup kullanılmaması gerekmektedir.
Mür yağı veya tentürünün topikal kullanımı nadir de olsa dermatite neden olabilmektedir. Ayrıca mür reçinesi tozunun 4 gramdan daha yüksek dozajlarda kullanımı sonucu diyare ve bazı böbrek rahatsızlıkları gibi durumlar da görülebilir. Daha da yüksek dozlarda kullanım sonucu ise kalp atım hızı etkilenerek daha ciddi tablolar ortaya çıkabilir.
Diğer Bitkilerle /Gıdalarla / Gıda Takviyeleriyle Etkileşim: Herhangi bir etkileşim rapor edilmemiştir.
İlaçlarla Etkileşim:
- Antidiyabetik İlaçlar: Teorik olarak mür reçinesinin hipoglisemik etkilere sahip olabileceği ve bu nedenle kan şekerini düşürebileceği düşünülmektedir. Bu nedenle diyabet ilaçlarıyla beraber kullanımının ekstra hipoglisemik etkiye neden olarak kan şekerini beklenenden daha çok düşürebileceği tahmin edilmektedir.
- Warfarin (Coumadin): Bazı bulgular, mür reçinesinin coumadin’in etkisini azaltabileceğini düşündürmüştür. İncelenen bir vakada düzenli coumadin kullanan ve INR değeri sabit olan bir hastanın, mür reçinesinden elde edilen sıvı ekstraktı tükettikten sonra, INR seviyesinde belirgin bir düşüş gözlenmiştir. Bahsedilen vakanın yaşadığı bu olay sonucu, mür reçinesi kullanımının coumadin’in etkilerini azaltabileceği akla gelmiştir.
- Diyabet: Teorik olarak mür, diyabet ilaçlarıyla etkileşim gösterebilir.
- Yüksek Ateş: Yüksek ateş durumunda mür reçinesini dikkatli kullanınız, çünkü durumu daha da kötüleştirebilir.
- Kalp ile İlgili Rahatsızlıklar: Kalp rahatsızlıkları olan kişilerin mür reçinesini dikkatli kullanmaları tavsiye edilmektedir. Bunun sebebi yüksek dozda mür reçinesi kullanımının, kalp atım hızını etkileyebileceğine dair kesin olmamakla ilgili birtakım bulgular vardır.
- Cerrahi Operasyon: Mür reçinesi kan şekeri seviyelerini etkileyebileceğinden, cerrahi operasyon esnasında ve sonrasında kan şekeri takibini zorlaştırabilir. Bu nedenle cerrahi operasyondan en az 2 hafta öncesinden kullanımı kesilmelidir.
- Sistemik Enflamasyon: Sistemik enflamasyon durumlarında , mür reçinesi kullanımı, mevcut durumu daha da kötüleştirebileceğinden dikkatli olunmalıdır.
- Uterin Kanama: Uterin kanama , halk arasında rahim kanaması olarak da bilinir. Mür ise uterustaki kan akımını uyaracağından durumu daha da kötüleştirebilir.
German Commission E: Alman Komisyon E monografları (German Commission E monografları), 1983 ve 1993 yılları arasında 300 ‘den fazla bitki ve bitkisel karışımın medikal kullanımını, etkilerini ve yan etkilerini birçok klinik araştırmalar yaparak, objektif ve çok sıkı bilimsel kriterlere göre değerlendirek yazılmış olan bitkilerle ilgili çok değerli bir bilgi kaynağıdır. Alman komisyon E monografları, Alman hükümeti tarafından finanse edilen komisyon E’nin titiz çalışmalar sonucu yayımladığı, tüm dünyadaki herbalistler, eczacılar ve tıp doktorları tarafından ciddiye alınan bir kaynak olarak değerlendirilmektedir.
Mür reçinesinin German Commission E tarafından onaylanan kullanım durumları:
- Ağız ve boğaz bölgesinin enflamasyonu
Ayurveda’da Kullanılan İsmi: Bola
Tadı: Kekremsi - buruk – acı - tatlı
Kullanılan Kısımları: Reçine
Enerjetiği: Isıtıcı
Sindirim Sonrası Etkisi: Acı
Doshalar Üzerindeki Etkileri: Kapha ve Vata’yı azaltırken, Pitta’yı arttırır.
Genel Nitelikleri: Alteratif (kanı temizleyici), emanogog (adet düzenleyici ve söktürücü), kanamayı durdurucu, ekspektoran (balgam söktürücü), antispazmodik (spazm giderici), rejuvenatif (yenileyici), analjezik (ağrı kesici), antiseptik
Özellikle Etkilediği Sistemler: Özellikle dolaşım, üreme, sinir ve solunum sistemlerini etkiler, ayrıca lenfatik dolaşımı da etkiler.
Kullanım Alanları: Mür reçinesi, ayurvedada amenore (adet görememe), dismenore (ağrılı adet görme), menopoz sıkıntıları, öksürük, astım, bronşit gibi solunum yolları rahatsızlıkları, artrit gibi romatizmal şikayetler, travmatik yaralanmalar, yaralı veya tahriş olmuş cilt yüzeyi, anemi ve piyore (dişeti iltihabı) gibi şikayetlerin tedavisi için sıklıkla kullanılır. Mür reçinesi, Ayurvedada çok eski zamanlardan beri yaşlanma sürecini durdurarak geri çevirmek için kullanılan, çöküşü engelleyen, vücut ve zihni yenilemek için kullanılan en ünlü maddelerden biridir. Mür özellikle Vata ve Kapha için güçlü bir yenileyicidir. Özellikle kan, kadın üreme sistemi ve sinirler üzerine etki gösterir. Mür reçinesi rahimdeki durgun kanı söktürerek yeni doku oluşumunu uyarır. Yaralar, yanıklar ve tahrişlerin daha hızlı iyileşmesini sağlayan mür aynı zamanda tahriş olan bölgedeki acıyı da azaltır. Bedensel iyileştirici özelliklerinin yanı sıra, bastırılmış duyguların dağıtılmasını sağlar. Arındırıcı etkisi, süptil bedene kadar uzanır.
Mür, güçlü antioksidan etkisi ile beraber iyi bir besleyici, canlandırıcı ve uyarıcıdır. Uzun dönemde kullanıldığında vücudu zayıflatan altın mühür ve diğer kekremsi detoks etkili bitkilerden daha güçlü ve daha dengelidir. Ancak bazı akut hastalıklarda bahsedilen bitkiler kadar etkili değildir. Bu bitki, altın mühür ile kombine edildiğinde, özellikle hemoroid ve yatak yaraları gibi can sıkıcı problemlerin üstesinden gelmek için de kullanılabilir.
Mür reçinesinden hazırlanan mür tentürünü, bir miktar su ile seyrelttiğinizde harika bir ağız yıkama suyu elde edebilirsiniz. Bu ağız yıkama suyu özellikle şişmiş dişetleri, dişeti iltihapları, boğaz tahrişi ve enfeksiyonları gibi hastalıkların iyileşmesinde oldukça faydalı olacaktır. Mür reçinesi bilinen en iyi antiseptiklerden biridir. Bu nedenle yaraları iyileştirici özelliğinin yanı sıra aynı zamanda yaraları dezenfekte edici özelliği de vardır. Günlük reçinesi, mür reçinesi ile pek çok yönden benzerlik göstermekle beraber özellikle akciğerler ve sinirler üzerinde daha etkilidir.
Ayurvedaya göre mür reçinesinin günlük kullanım dozu 250 mg – 1gram kadardır. Mür reçinesi toz halinde yutulabileceği gibi çay olarak demlenebilir, macun olarak yaraların üzerine sürülebilir veya kapsül olarak gıda takviyesi şeklinde alınabilir. Ancak yüksek miktarda kullanımı Pitta’yı aşırı arttırabileceğinden dikkatli kullanılmalıdır. Bunun haricinde adet söktürücü özelliğinden dolayı gebeler tarafından da kullanılmamalıdır. Uzun süre kullanımı ise (birkaç haftadan daha uzun) böbrekler için yorucu olabilir.
Çince İsmi: Mo Yao
Genel Nitelikleri: Dolaşımı uyarıcı, emanogog (adet düzenleyici ve söktürücü), analjezik (ağrı kesici), iyileşmeyi hızlandırıcı, antibakteriyel, antifungal (mantar öldürücü), kolesterol düşürücü
Etkilenen Organ Meridyenleri: Kalp, dalak, karaciğer
Kullanım Alanları: Mür reçinesi, travmatik yaralanmalar sonucu meydana gelen şişme ve ağrının giderilmesinde ayrıca menstural düzensizliklerde (özellikle kanın durgunluğundan kaynaklanan durumlarda) sıklıkla kullanılan bir bitki komponentidir. Kan durgunluğu ve enflamasyondan (iltihabik durum ve yangı) kaynaklanan ağrı ve şişmeleri gidermede oldukça faydalıdır.
Mür reçinesi, uzun süredir iyileşmeyen yara ve tahrişlerin tedavisinde kullanılır. Hem iyileştirici ve yeni doku üretimini uyarıcı özelliği, hem de bakteri ve mantar öldürücü özelliği olduğundan, iyileşmeyen yaraların tedavisinde oldukça faydalı olacaktır. Mür, ayrıca iyi bir ağız yıkama suyu olarak da kullanılabilir.
Mür reçinesi, Çin herbalizminde, Ayurveda ve Batı herbalizminde olduğu kadar popüler olmamakla beraber en çok romatizmal sorunlar ve dolaşım problemleri için dolaşımı canlandırmak amacıyla kullanılır.